Deze algemene beschouwing wil de fractie van VVD Noordenveld beginnen met het geven van complimenten aan het college en zeker aan de ambtelijke organisatie. Als raad zijn we dit jaar uitstekend in staat gesteld ons voor te bereiden door de tijdige aanlevering van de stukken, de overzichtelijke factsheet, het uitermate snelle beantwoorden van de technische vragen en het organiseren van een speeddate op een tijdstip welke voor de meeste werkenden was te bezoeken, chapeau! Wat ons betreft wordt deze koers de komende jaren voortgezet. Ook de voorgestelde behandeling in de raad stemt ons tot tevredenheid. Door 2 mondelinge termijnen van 5 minuten wordt recht gedaan aan de democratie en zullen we door de afbakening in tijd ons tot de kern en hoofdzaken beperken.

Het stelt ons wel teleur dat géén enkele inwoner, bedrijf, sportvereniging of belangenvereniging gebruik heeft gemaakt van haar spreekrecht. De besluitvorming over de begroting is jaarlijks de belangrijkste en geeft de richting aan voor de komende jaren. Naar onze mening moeten we hier als raad, college en ambtelijke organisatie ook onze lering uit trekken. We moeten nadenken over hoe we onze inwoners en bedrijven meer kunnen betrekken bij de politiek. De begroting is van en voor alle ruim 31.000 inwoners.

Inleiding
Voor ons ligt de eerste algemene beschouwing van het nieuwe college of moeten we zeggen ‘voor ons ligt het verkiezingsprogramma van Gemeentebelangen omgezet in cijfers’. We missen een echte politieke koers. Veel zaken moeten nog worden uitgewerkt, terwijl er al wel budget wordt gevraagd. Ook wordt er veel aan de inwoners overgelaten, waardoor het college en de coalitiepartijen zich niet snel een buil kunnen vallen aan de uit te werken plannen, het komt immers vanuit de samenleving. Het gaat goed in Nederland, misschien wel te goed; de werkloosheid daalt hard, de woningprijzen stijgen en rijzen door de schaarste zo langzamerhand de pan uit, we worden met elkaar ouder en blijven langer zelfstandig wonen en tot slot worden we steeds digitaler. Meningen zijn snel gevormd en hoor- en wederhoor lijken nogal eens begrippen uit een geschiedenisboek . Deze veranderingen vragen om visie en lef. Dit geldt ook voor de energietransitie. We moeten nu maatregelen nemen om tijdig aan de klimaatdoelstellingen te kunnen voldoen. Begrippen als ‘Noordenveld is in 2030 de duurzaamste gemeente van Drenthe’ zijn wat ons betreft niets zeggend en al helemaal niet meetbaar. In algemene zin moet de begroting naar onze mening geconcretiseerd worden. Afgelopen voorjaar is er geprobeerd om naast een coalitieakkoord ook een raadsakkoord samen te stellen. Onze fractie heeft uiteindelijk besloten niet in te stemmen met het voorliggende document. In de sessies om te komen tot het raadsakkoord is gezegd dat het op unanieme steun moet kunnen rekenen en het anders geen waarde heeft. Nu er geen unanieme steun is, is de fractie van VVD Noordenveld benieuwd wat de status van het raadsakkoord is. We zijn hierbij zowel benieuwd naar de mening van het college, maar zeker ook naar die van de andere fracties. In deze beschouwing geven we een eerste reactie op de voorstellen vanuit het college. We zullen niet alle voorstellen voorzien van een reactie. We benoemen de onderwerpen waar we echt vrolijk van worden of wat bij VVD Noordenveld vragen oproept.


Beleidsvoorstellen ten laste van de vrije budgetruimte
De meeste voorstellen worden ten laste gebracht van de vrije budgetruimte, een logische keuze. We moeten er echter wel voor waken dat we ons nu niet gaan vastpinnen voor de komende 20 jaar. Meerdere voorstellen worden gedekt door langjarige investeringsbudgetten. Wat ons betreft dient hier zorgvuldig over nagedacht te worden. De economische crisis en forse bezuinigen liggen ons nog
vers in het geheugen. De bezuinigen hebben een grote impact gehad op de Noordenvelder, dit moeten we onze toekomstige generatie besparen, door nu gepast zuinig te zijn en geen grootschalige bedragen te gaan lenen.
U vraagt € 216.000,- voor het aanpassen van de brandweerkazernes in Peize, Veenhuizen en Norg. We kunnen ons hier prima in vinden. We moeten deze vrijwilligers koesteren en zorgen voor zeer goede voorzieningen. In dat kader vragen we u of investeren in de brandweerkazerne van Norg nog wel zinvol is. VVD Noordenveld is van mening dat deze kazerne zijn langste tijd heeft gehad. In het
licht van het onderzoek naar de bouw van een nieuwe gemeentewerf vragen we u ook expliciet te kijken naar de mogelijkheden van nieuwbouw van de brandweerkazerne in Norg. De voorgestelde uitbreiding van het griffiepersoneel kan zeker rekenen op onze steun. Van de ondersteuning op het secretariaat hebben we als raad veel plezier en gemak, continuering is voor VVD Noordenveld volkomen logisch.

De meeste zaken en processen binnen de gemeente zijn omgeschreven in het Meerjaren Uitvoerings- programma (MUP). VVD Noordenveld beschouwt het MUP als een kompas voor de komende jaren.

In het MUP worden vele voorstellen gedaan zonder dat er door de raad besluiten zijn genomen. Voor vele voorstellen loopt er nog een onderzoek of moet deze nog gedaan worden. Toch worden er al bedragen geraamd voor de uitvoering van deze plannen en ons via de begroting gevraagd hiermee in te stemmen. Onze fractie heeft hiermee de nodige moeite. Een intergraal plan voor de sportaccommodaties (ISAP) juichen we van harte toe. Het is ons echter niet duidelijk hoeveel geld uitgegeven gaat worden. In de begroting staat een bedrag van € 1.125.000,- terwijl op onze vraag tbv de speeddate een bedrag werd genoemd van 4,5 mln. Kunt u dit verduidelijken? Wanneer kunnen we het ISAP verwachten? Dient het ISAP eerst vastgesteld te zijn alvorens er concrete voorstellen komen ten behoeve van onder andere de nieuwbouw van het clubgebouw van VV Peize, de renovatie van diverse clubgebouwen en de aanleg van kunstgrasvelden? Er wordt bij de beantwoording ook gesproken over de aanleg van Padel tennisbanen. In Roden is zeer recentelijk een padelbaan geopend, gaan deze ook aangelegd worden in Peize en Norg? Als VVD staan we hier zeker positief in. Naar onze mening is er meer sport dan alleen voetbal en wielrennen. De wielerkoersen in onze gemeente zouden minder geïntensiveerd kunnen worden. De vele wegafsluitingen vergen veel van onze inwoners en de grote hoeveelheid aan zwerfvuil die geproduceerd wordt door de deelnemers doet afbraak aan onze prachtige groene gemeente.

Het intergraal Huisvestingsplan Onderwijs laat een investering zien van ruim 7,2 mln. Dit geld wordt volledig besteed in Roden. De nieuwbouw van de Marke is wat ons betreft noodzakelijk en zeker zinvol. Bij de locatiekeuze worden we graag tijdig betrokken, waarbij voor ons de mening van de school, de ouders en niet te vergeten de buurt een belangrijke rol speelt. De nieuwbouw van de Parel is voor ons niet meer vanzelfsprekend. De drastisch dalende prognoses van de aantallen leerlingen vragen ons inziens om een herziening van het besluit tot nieuwbouw. De leegstand van de Hoeksteen speelt hierbij een belangrijke rol. Wanneer we hier naar gaan kijken zal wat ons betreft ook gekeken moeten worden naar de Rank. Deze school met de bijbel laat een duidelijke groei zien en zal naar verwachting hierin
ook continueren. Wellicht is nieuwbouw van de Rank wel meer voordehand liggend dan nieuwbouw van de Parel.
De nieuwbouw van 2 sporthallen op het terrein van de Ronerborg biedt wat ons betreft mogelijkheden om het bewegingsonderwijs te bevorderen. Ook biedt het kans om in het basisonderwijs de kwaliteit van het bewegingsonderwijs te verbeteren. College we zien graag dat u met een voorstel komt om het aantal vakdocenten lichamelijke opvoeding uit te breiden (LO) zodat alle basisschoolleerlingen (van groep 1 tot en met groep 8) in Noordenveld minimaal 1 uur LO per week krijgen van een vakdocent. Het substantieel verhogen van het bedrag voor beheer openbare ruimte is voor VVD Noordenveld al jaren een belangrijk punt. Het verbeteren van de kwaliteit van de centra stemt ons dan ook tot tevredenheid. We hopen echter wel dat het een omissie is om het centrum van Nieuw-Roden niet te benoemen.
€ 85.000,- ten behoeve van het uitvoeringsprogramma duurzaamheidsopgaven vindt VVD
Noordenveld op zijn zachtst gezegd zuinig. We hadden hierin meer ambitie verwacht van het college. Zeker nu GroenLinks weer deel uitmaakt van het college. In het Westerkwartier zien we inmiddels steeds meer kleine windmolens van circa 15 meter hoog op boerenerven. Wat ons betreft moet dit in Noordenveld ook mogelijk gemaakt worden. Zijn we in Noordenveld bereidt dit mogelijk te maken?

VVD Noordenveld ziet hier meer toekomst in dan in zonneparken in het agrarisch gebied. Daarnaast is er veel kennis in huis bij de provincie Groningen op het gebied van het verduurzamen van de samenleving en zeker ook van de energietransitie. College, bent u bereidt om in overleg te treden met de provincie Groningen en waar mogelijk aansluiten bij Groningse initiatieven?
Veilige en goed verlichte fietsroutes zijn belangrijk voor iedereen. Politiek is keuzes maken, soms worden deze begrepen en soms niet. In dit geval kan onze fractie niet begrijpen waarom u de keuze maakt om als eerste de verbinding Roden – Peize – Groningen aan te pakken. De verbinding Roden – Norg – Assen was naar onze mening veel logischer geweest . Diverse stukken van het fietspad zijn aardedonker, dit is niet bevorderlijk voor de veiligheid en zeker niet voor het veiligheidsgevoel.
Een veilig fietspad langs de Zesde wijk in Veenhuizen verdient onze oprechte complimenten en heeft onze volledige steun.

De dorpsvisies voor Nieuw-Roden, Norg en Peize worden naar onze mening over de schutting gegooid van de dorpen. Wij zien graag dat u als college hierbij het initiatief neemt. De ervaringen welke u hebt opgedaan in het proces rondom de centrumvisie Roden kunt u hierbij goed gebruiken als basis. Natuurlijk moet u de samenleving betrekken, dit is echter meer dan alleen het raadplegen van, of het
in gesprek gaan met een vereniging van dorpsbelangen. Pak de handschoen op, zodat we aan het eind van deze bestuursperiode trots kunnen zijn op de centra van deze dorpen.

De centrumontwikkeling Roden zal een rode draad vormen door deze bestuursperiode. In de afgelopen commissievergaderingen hebben we uitgebreid stilgestaan bij dit onderwerp. Het is voor VVD Noordenveld te vroeg om nu al 8,1 mln Euro beschikbaar te stellen voor de komende jaren. Zeker de plannen van het hoogwaardig openbaar vervoer (HOV), zijn wat ons betreft megalomaan. Medio maart 2019 zal een definitief besluit genomen worden over het HOV. Wat ons betreft dient dit besluit
qua budget binnen de reeds beschikbare gelden te worden uitgevoerd, of er moet extra geld beschikbaar worden gesteld door derden. Het verleggen van de busbaan is een ‘no-go’. Het is over de balk gooien van gemeenschapsgeld. Zeker daar het huidige busstation nog geen 15 jaar oud is. De schep moet in 2019 wel in de grond. Samen met alle betrokkenen zal een gedegen plan moeten worden gemaakt om het winkelhart aantrekkelijker te maken. Het geraamde bedrag voor 2019 van 2,7
mln minus het bedrag geraamd voor het HOV kan hieraan wat ons betreft worden besteed. Vervolgens vragen wij u om in 2019 terug te komen met concrete plannen voor de komende jaren.

Wensen en nieuw beleid
Is het niet erg vroeg om nu al structureel € 50.000,- te gaan begroten voor toeristisch recreatieve ambities. De doelstellingen uit de huidige beleidsnota moeten nog worden geanalyseerd en het is maar zeer de vraag of deze gehaald worden. Ons credo is eerst kijken naar de resultaten en pas dan nieuwe ambities formuleren.

U zult begrijpen dat de subsidie voor het Scheepstra Kabinet ons een lach om het gezicht geeft. We zijn verheugd dat u op een structurele basis invulling gaat geven aan één van onze moties uit de vorige raadsperiode.
De gemeente heeft diverse spaarpotten. Eén daarvan is de reserve grondexploitatie, wat ons betreft hoeft deze reserve niet gehalveerd worden. De dekking van de centrumontwikkeling wordt daarom wat ons betreft in deze begroting niet uit de grondexploitatie gehaald. Mogelijk kijken we hier bij de begroting 2020 of 2021 anders tegen aan. Het meerjarenplan woningbouw is noodzakelijk. De omliggende gemeenten zijn volop aan het bouwen terwijl bouw in Noordenveld nagenoeg stil ligt. Er is teveel focus op inbreiding, zeker in Roden. We hopen en dat doen we al jaren dat er in 2019 behoorlijk gebouwd gaat worden op het Oosterveld in Norg. Ook hebben we voor 2019 de hoop gevestigd op Peize-Zuid. Hoop op uitbreiding in Roden is vervlogen en het blijven hameren op de noodzaak hiervan voelt als roepen in de woestijn. De Boskamplocatie wordt wat ons betreft een gemengde wijk. Woonborg maakt de keuze om te bouwen voor 55-plussers. Laten we als gemeente zorgen voor een plan waarin ook (jonge) gezinnen een woning kunnen kopen.
De groep woningzoekenden in het middenhuursegment lijkt de grootste vergeten groep op de woningmarkt. Men verdient te veel voor een sociale huurwoning en eigenlijk te weinig om een gezinswoning te kunnen kopen. College we roepen u op nadrukkelijk rekenschap te houden met deze doelgroep en alles op alles te zetten om ook voor deze grote groep inwoners te gaan bouwen. Wellicht moeten we als gemeente hierin zelf het voortouw gaan nemen, hoe kijkt u hier tegen aan?

In deze begroting zien we weinig voorstellen terug welke betrekking hebben op het sociale domein. Gaat dit in Noordenveld allemaal naar wens? Er kunnen toch altijd dingen verbeterd worden? Als VVD Noordenveld willen u hiervoor graag een voorzet geven. Bent u bereidt om een beleidsnotitie op te stellen waarin de mogelijkheden van preventie en innovatie binnen de zorg worden beschreven.
Tevens zou het wat ons betreft goed zijn om de kennis van ambtenaren op dit gebied te vergroten. De notitie en de kennis kunnen als basis dienen voor gesprekken met inwoners welke een hulpvraag hebben, maar zeker ook voor mensen welke het nu nog niet hebben maar wellicht zich nu wel al willen voorbereiden.
Naar onze mening dient het prestatiegericht indiceren aangescherpt te worden. Pas na de geïndiceerde termijn (vaak 4 jaar) wordt vastgesteld of de beoogde prestaties zijn behaald. Het blijkt dat wanneer deze resultaten niet zijn behaald de gecontracteerde partij gewoon haar volledige financiële compensatie krijgt. Er moeten meer bijstuurmomenten komen, bijvoorbeeld eens per half jaar. Hierdoor wordt sneller inzichtelijk of er genoeg gedaan wordt om de afgesproken prestaties te behalen. Wanneer dit niet het geval is zou een partij (tijdelijk) gekort kunnen worden op zijn financiële compensatie. Dit komt de kwaliteit van zorg ten goede.
Tot slot van deze beschouwing zijn we blij dat de belastingen het komende jaar niet worden verhoogd. Het afschaffen van de hondenbelasting beschouwen we als kers op de taart voor vele jaren agenderen van dit onderwerp, door onder andere VVD Noordenveld. Met afschaffen van de hondenbelasting lijkt Drenthe de eerste ‘hondenbelastingvrije’ provincie van de Nederland te worden.

We wensen u veel wijsheid toe en zijn benieuwd naar de beschouwingen van de andere fracties en natuurlijk naar uw reactie op onze beschouwing.
Tot zover de schriftelijk termijn programmabegroting 2019 van VVD Noordenveld.