Vanaf dinsdag 1 december moeten we er écht aan geloven: het dragen van een mondkapje op openbare plekken. De mondkapjesplicht is vanaf dan rechtsgeldig, met een mogelijke boete van 95 euro als gevolg bij overtreding.

Dat, en de andere regels, zetten we hier voor je op een rij.

- Waar moet je verplicht een mondkapje dragen?
'De publieke binnenruimte', die term heb je de afgelopen maanden vast voorbij zien komen. Daaronder vallen alle gebouwen waar iedereen vrij naar binnen mag lopen. Denk aan supermarkten, winkels, bibliotheken, gemeentehuizen, restaurants, cafés, theaters, hotels, musea, bus- en treinstations, vliegvelden en benzinestations. In het openbaar vervoer gold al een mondkapjesplicht.

Ook in het onderwijs wordt het dragen van een mondkapje verplicht, met uitzondering van basisscholen. Wanneer de leraar of leerling in beweging komt, moet het mondkapje worden opgezet.

Voor contactberoepen geldt: zowel de klant als de professional moet vanaf dinsdag een mondkapje dragen. Dus of je nou naar de kapper gaat of een rijles volgt: kap d'r veur.

- Voor wie geldt de mondkapjesplicht?
Voor iedereen van 13 jaar en ouder. Vanaf die leeftijd kan een persoon namelijk strafrechtelijk worden vervolgd. Voor mensen die vanwege een ziekte of beperking geen mondkapje kunnen dragen, wordt een uitzondering gemaakt. Bij twijfel kunnen agenten of boa's vragen naar een medische verklaring.

Ook sporters, musici en acteurs hoeven tijdens het uitoefenen van hun hobby of beroep geen mondkapje op.

- Voor welke ruimtes of plekken wordt een uitzondering gemaakt?
Gebedshuizen, zoals kerken, moskeeën en synagogen. Deze plekken worden wel gezien als publieke binnenruimte, maar hebben in de wet een uitzonderingspositie.

Zogenoemde besloten ruimtes, zoals kantoren en clubgebouwen, vallen ook niet onder de mondkapjesplicht.

- Wat wordt verstaan onder een mondkapje? (En: mag een spatkap ook!?)
Een mondkapje moet de neus, mond en kin bedekken, stelt de Rijksoverheid op haar website. Een spatscherm, ook wel een faceshield genoemd, bedekt deze lichaamsdelen niet volledig en mag daarom niet gebruikt worden. Hetzelfde geldt voor sjaals en zakdoeken. Een zelfgemaakt mondkapje is wel toegestaan. De overheid heeft een instructie gemaakt voor het maken van zo'n niet-medisch mondkapje.

Medische mondkapjes zijn volgens de overheid 'niet nodig' op openbare plekken en worden alleen voor zorgmedewerkers geadviseerd.

- Wordt er onderscheid gemaakt tussen winkels, bijvoorbeeld in grootte?
Nee. Tot 30 november konden winkeliers nog zelf bepalen hoe zij omgingen met mondkapjes, maar omdat het advies is overgegaan in een verplichting, kan dat niet meer.

- Wat gebeurt er bij een overtreding?
Dan riskeer je een boete van 95 euro, overigens een niet geheel nieuw bedrag. Bij iedere wettelijke overtreding van de coronaregels moet tot nu toe dit bedrag worden afgetikt.

Ministers Ferd Grapperhaus en Hugo de Jonge voorafgaand aan het debat over de Coronawet in de Eerste Kamer (Foto: ANP)
- Waarom werd de mondkapjesplicht niet eerder ingevoerd?
Omdat het juridisch nog niet klip-en-klaar was. Pas eind oktober werd de Tijdelijke Wet Maatregelen COVID-19, vaak de Coronawet genoemd, door de Eerste Kamer aangenomen. De wet vervangt alle eerder ingestelde noodverordeningen, die alleen bruikbaar zijn in tijdelijke crisissituaties.

Omdat de coronacrisis van langere duur bleek, moest het juridisch in een andere mal worden gegoten. De mondkapjesplicht is niet in de Coronawet vastgelegd, maar in een ministeriële regeling, uitgevaardigd door minister Ferd Grapperhaus van Justitie en Veiligheid. De Tweede Kamer stemde afgelopen week in met de regeling.

- Tot wanneer geldt de mondkapjesplicht?
In ieder geval drie maanden, dus tot 1 maart 2021. De overheid kan de mondkapjesplicht met telkens drie maanden verlengen als dat nodig blijkt. Dat hangt volledig af van de besmettingscijfers. Tekst RTV Noord