Vrijheid in planning bij thuisonderwijs was fijn, maar leerlingen krijgen betere uitleg in de klas

 

Sinds maart 2020 hebben scholen te maken met schoolsluitingen en aangepaste onderwijsvormen. Kwaliteit van onderwijs en de motivatie van leerlingen/studenten voor het onderwijs staat sindsdien onder druk. Trendbureau Drenthe onderzocht wat scholen kunnen doen om de leeropbrengst en de motivatie van leerlingen bij online onderwijs te vergroten. Onderzoekers spraken met basisschoolleerlingen en experts uit het basis-, voortgezet en speciaal onderwijs. Uitkomsten van het onderzoek zijn gepresenteerd op de online Drentse Onderwijsdag op 7 april jl.

 

Online onderwijs heeft veel gebracht, maar heeft ook beperkingen

Naast betere digitale vaardigheden en meer waardering voor het vak van leerkracht, heeft online onderwijs meer gebracht dat in de toekomst behouden kan worden. Veel vormen van overleg kunnen ook in de toekomst prima online plaatsvinden, zoals lerarenvergaderingen of tienminutengesprekken. Er kunnen meer lesvideo’s aangeboden worden aan leerlingen die ziek thuiszitten of meer moeite hebben met een bepaald vak. Ook kan online onderwijs oplossingen bieden voor lesroosters met veel tussenuren of kleinere vo-scholen met weinig examenleerlingen voor een bepaald vak.

 

Vooral voor leerlingen in het speciaal onderwijs, waarbij de afstand tussen school en huis vaak langer is, was tijdwinst een pluspunt.  Daar ligt ook een nadeel. Leerlingen in het speciaal onderwijs hebben hun vriendjes vaak op school en minder in de thuisomgeving. Ander nadeel van online onderwijs binnen het primair en voortgezet onderwijs is dat de thuissituatie een te grote rol speelt. Niet alle ouders waren even goed in staat hun kind te begeleiden bij het onderwijs. En voor sommige kinderen is school de plek waar zij in rust en veiligheid kind kunnen zijn. Last but zeker not least blijkt de sociale interactie lastiger online te realiseren.

 

Veel leerlingen blij met meer vrije tijd en planningsvrijheid, maar missen contact en humor

Trendbureau Drenthe sprak leerlingen uit de groepen 7 en 8 van verschillende basisscholen. Bijna alle leerlingen vonden het een groot pluspunt dat ze later konden beginnen en eerder klaar waren met school. Die vrije middag was voor veel leerlingen een mooi vooruitzicht. “Thuis moest ik me oppeppen, maar ik deed dat wel goed. Want als je goed werkte, was je sneller klaar en had je de hele middag vrije tijd.” Ook de vrijheid om zelf te bepalen wanneer en hoelang je met welk vak of welke opdracht aan de slag gaat vonden ze fijn. Soms was een beetje aansporing nodig: “Mijn moeder was een soort schoolbel, dan ging ik weer aan de slag.” Minder leuk aan het thuisonderwijs was het gemis aan contact met klasgenootjes en de leerkracht. Basisscholen zetten vooral tijdens de eerste lockdown in op de kernvakken rekenen, taal en spelling. Als geschiedenis dan net je favoriete vak is, ga je dat missen. En het thuisonderwijs was allemaal wat serieuzer. Grapjes werden gemist en humor is nu juist een belangrijke motivatiefactor, ook bij online onderwijs.

 

Leerlingen geven zelf tips voor online onderwijs

Wat zou jij doen als je meester of juf was en je moest online onderwijs geven? De leerlingen hebben de volgende tips. Ze willen graag meer afwisseling en meer levendigheid. “Doe bijvoorbeeld meer in spelletjesvorm, zoals rekenen in een soort van bingovorm.”

Daarnaast zouden ze meer samen willen doen en samenwerken met de klas (bijvoorbeeld in breakout rooms).  En geef meer vakken dan alleen de kernvakken taal en rekenen. Nog een tip:

Neem iets meer tijd voor uitleg en las bijvoorbeeld een vragenuurtje in. “Als iemand anders dan iets vraagt, weet ik meteen het antwoord op mijn vraag (net als in de klas)”. En hou vooral de camera aan, want “het is niet echt leuk als je elkaar niet kan zien.”

 

Merendeel gaat liefst weer 5 dagen in de week naar school

Als leerlingen de keuze hebben, gaan ze over het algemeen liever weer 5 dagen in de week naar school. Belangrijk en veel genoemd argument is dat zij in de klas meer en betere uitleg krijgen. “In de klas snap ik alles beter en juf legt gemakkelijker uit.” Met het planbord, digibord, de boeken en klasgenootjes in de klas hebben leerlingen letterlijk meer overzicht, maar ook ervaren ze meer structuur dan bij online les. “Alles op beeldscherm maakt me moe.”

 

Motivatie groeit door relatie en verbondenheid met de klas

Bij online onderwijs wordt een groter beroep gedaan op de intrinsieke motivatie. Ervaringen van leerlingen en experts maakt duidelijk dat scholen die motivatie kunnen vergroten door meer in te zetten op de relatie en verbondenheid in de klas. Er werd bij online onderwijs te weinig ingezet op de interactie en er was te weinig sociale omgang met elkaar. Het is daarnaast belangrijk dat leerlingen het vertrouwen hebben dat ze de lesstof aankunnen. Dat kan door nog meer structuur en ondersteuning te bieden en feedback te geven.

 

Uitkomsten van het onderzoek naar de impact van corona op het onderwijs is te vinden op

https://trendbureaudrenthe.nl/onderwijs-in-coronatijd/. Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van de provincie Drenthe en de Regiegroep Drentse Onderwijskwaliteit.