Gisteren werd bekend dat het adviesorgaan van Unesco positief advies heeft gegeven. In juli wordt - drie jaar na een mislukte poging in 2018 - bekend of de vier dorpen ook daadwerkelijk op de prestigieuze lijst komen. In 2018 voldeden de plannen van de voormalige koloniën nog niet aan de strenge Unesco-eisen en kreeg de organisatie huiswerk mee. Dat lijkt nu geholpen te hebben, al wil Van der Laan niet te vroeg juichen.

 

Gesprek met Michiel Gerding

Het was - Van der Laan moet even nadenken - 2003 toen hij met toenmalig provinciaal historicus Michiel Gerding uit het Drents Museum kwam en Gerding erover begon. "Hij zei: 'Goh Hans, je moet eens kijken op internet, want daar zijn een aantal sites van plaatsen die op de Werelderfgoedlijst staan, waar Veenhuizen niet voor onderdoet. Ik twijfelde, maar ik heb gekeken naar het 18e eeuwse dorp New Lanark in Schotland dat er ook op staat en dacht: daar zit Veenhuizen inderdaad niet ver vanaf."

Van der Laan werd enthousiast en won her en der advies in. "Eerst was het advies om alleen Veenhuizen aan te melden, maar later adviseerden anderen het te verbreden, dus om het samen te doen met Wilhelminaoord, Frederiksoord, het Overijsselse Ommerschans en de twee voormalige koloniën in België: Wortel en Merksplas." Samen sta je sterker, was de gedachte.

 

Chinese Muur

"Aanvankelijk dachten we dat het vrij snel zou lukken om de Werelderfgoedstatus te verkrijgen. We zijn bijvoorbeeld op excursie naar de Beemster geweest en daar was het tien jaar eerder relatief simpel geweest om de Unesco-status te krijgen", blikt Van der Laan terug. Maar bij de Koloniën van Weldadigheid gaat het een stuk minder vlot.

Lang niet iedereen zag het zitten met de Unesco-plannen. 'De helft van de mensen vond het een goed idee en de andere helft dacht dat ik gek geworden was. Mensen denken bij werelderfgoed al gauw aan immense bouwwerken als de Chinese Muur, maar er zijn zoveel andere plaatsen die op de werelderfgoedlijst staan. We zijn ook naar het Schotse dorp op excursie geweest om te kijken hoe ze het daar voor elkaar hadden gekregen. Dat heeft op de sceptici wel indruk gemaakt."

Ook voormalig koningin Beatrix hoorde van de plannen toen ze in 2005 in Drenthe was. "'U bent wel ambitieus, meneer Van der Laan', zei ze. Ze was heel positief."

 

Niet het vertrouwen kwijtgeraakt

Maar ook in 2005 zou het nog jaren duren voor de voormalige koloniën ook maar in de buurt van de Unesco-status zouden komen. Toch heeft de voormalige burgemeester de moed nooit verloren. "Ze zijn zodanig bijzonder, als je naar de gebouwen en het landschap kijkt. Per plaats is er een verschillende geschiedenis, maar ze hadden allemaal hetzelfde concept. Voor de 19e eeuw was dat heel bijzonder."

Ommerschans en Merksplas vielen uiteindelijk af, omdat de kenmerken van de armenkoloniën daar nog te weinig zichtbaar waren. "Jammer", vindt Van der Laan. "Als je samen aan het touw gaat trekken dan is het jammer dat je niet samen de eindstreep haalt."

Dat het in 2018 niet gelukt is, vindt hij uiteraard ook jammer, omdat de Koloniën van Weldadigheid toen 200 jaar bestonden. "Het was een domper, omdat juist dat gegeven een positieve invloed leek te hebben op de uiteindelijke beslissing." Maar ook daarna bleef Van der Laan vertrouwen houden. Nu volgt over één maand de eindbeslissing. "We mogen niet te vroeg juichen, maar het kan bijna niet meer misgaan."

Tekst RTV Drenthe